به گزارش روابط عمومی شرکت طراحی و ساختمان نفت؛ آرام و خوشرو، با صبر و حوصله تک‌به‌تک پروژه‌های شرکت را توضیح می‌دهد. از پروژه‌های بالادستی و پایین‌دستی می‌گوید، از تلاش برای جذب فاینانسورها و تحقق آرزوی بزرگ ورود به پروژه‌های جدید از جمله فولاد و پتروشیمی. به جزئیات قرارداد وستوک که می‌رسد، سعی می‌کند وجهه بین‌المللی کار و ورود به بازار جهانی با وجود همه تحریم‌ها را یادآور شود و توامان از دانش و تلاش متخصصان ایرانی می‌گوید.

 مهندس کیوان قلی‌زاده مدیر امور پروژه‌های شرکت طراحی و ساختمان نفت، از آن جنس مدیرانی است که می‌تواند ساعت‌ها با عشق و علاقه در مورد پروژه‌های فعلی، آینده و چشم‌انداز شرکت صحبت کند که در ذیل مشروح گفت‌وگو را می‌خوانید:

ضمن عرض سلام و خوش‌آمد به شما، از این‌که وقت خود را در اختیار ویژه‌نامه نوروزی قرار دادید، سپاسگزاریم. لطفاً در ابتدا درباره فعالیت‌های شرکت و پروژه‌ها توضیح دهید.
 شرکت طراحی و ساختمان نفت در دو حوزه اصلی پروژه‌های بالادستی و پایین‌دستی فعالیت می‌کند. در بخش بالادستی، پروژه‌هایی همچون آزادگان که در حال اختتام است و پروژه وستوک که اخیراً به ما واگذار شده‌اند و در بخش پایین‌دستی نیز پروژه‌های مهمی همچون توسعه پالایشگاه‌های اصفهان، آبادان، تبریز، شیراز و تهران را در دست اقدام داریم. از میان این پروژه‌ها، مهم‌ترین پروژه‌های شرکت ما طرح توسعه پالایشگاه اصفهان و طرح توسعه پالایشگاه آبادان است که به‌عنوان بزرگ‌ترین پروژه‌های فعلی در حال اجرا در وزارت نفت به‌شمار می‌آیند؛ حتی در حال حاضر پروژه‌ای بزرگ‌تر از این دو در مجموعه نفت وجود ندارد.

شرکت در این دو پالایشگاه چه نقشی بر عهده دارد و چه دستاوردهایی تاکنون به دست آمده است؟
در پالایشگاه اصفهان، ما پیمانکار EPC (مهندسی، تأمین و ساخت) هستیم. پروژه RFCC در سال ۱۴۰۱ به ما واگذار شد. حالا حدود دو سال از پروژه می‌گذرد که تاکنون حدود ۲۵ درصد پیشرفت فیزیکی داشته‌ایم.
دقت داشته باشید که طرح توسعه پالایشگاه اصفهان پتروپالایشی است و این پروژه شامل بخش پالایشی و پتروشیمی است که بخش پالایشی شامل واحدهای اصلی مثلRFCC ، PRU، HPU، LPG MEROXو PRIME G است.

 بخش پتروشیمی شامل ۹ واحد از چرخه‌های C3 و C4 می‌باشد که بخش تامین لیسانس و مهندسی پایه آن در حال انجام است. در پالایشگاه آبادان نیز توسعه فاز ۲ این مجموعه را در دست اجرا داریم که فاز ۲ این پروژه به دو بخش تقسیم می‌شود: بخش اول که شامل بنزین‌سازی و تصفیه بنزین بود و به بهره‌برداری رسیده است. بخش دوم که بیشتر مربوط به زیرساخت‌ها (یوتیلیتی‌ها) و واحدهای سولفورزدایی از فرآورده‌های تولیدی پالایشگاه است که حدود شش ماه پیش ابلاغ شده و طبق برنامه زمان‌بندی در پایان سال ۱۴۰۷ تکمیل خواهد شد.

درباره پروژه‌های بالادستی، از جمله وستوک و آزادگان، توضیح بیشتری بدهید. این پروژه‌ها چه اهمیتی دارند؟
در بخش بالادستی، تمرکز اصلی روی تاسیسات سرچاهی و خطوط انتقال است؛ به‌عبارتی، قبل از مرحله پخش و پالایش. پروژه‌های آزادگان و وستوک از این نوع هستند و قراردادهای پایین‌دستی تمرکز بر فرآورده‌های نفتی دارند. در آزادگان، مسئولیت ما مهندسی، تامین و اجرای تاسیسات سرچاهی و خطوط لوله است. وستوک نیز مشابه آزادگان است، با این تفاوت که وستوک یک پروژه بین‌المللی محسوب می‌شود و شامل عملیات خاکی نیز می‌گردد که فعالیت بسیار سنگین و حجیمی است. قرارداد ما با کشور روسیه اهمیت این پروژه را دوچندان کرده است. این پروژه به ما فرصت حضور در بازار کار روسیه را می‌دهد که از لحاظ اقتصادی و سیاسی، جایگاه ویژه‌ای دارد. علاوه بر مزایای مالی، این پروژه برای شرکت ما به‌عنوان پیمانکار EPC در حوزه بین‌المللی اعتبار بیشتری به همراه خواهد داشت چون یک قرارداد بین‌المللی محسوب می‌شود.

جناب مهندس، شنیده‌ایم که شرکت شما یک شرکت دانش‌بنیان زیرمجموعه نیز دارد که در حوزه انرژی‌های پاک فعالیت می‌کند. با توجه به این‌که صنعت نفت معمولاً جزو صنایع آلاینده محسوب می‌شود، در این زمینه چه اقداماتی انجام داده‌اید؟
بله، شرکت دانش‌بنیان ما، فعالیت‌هایی را آغاز کرده است که به کاهش آلایندگی‌ها کمک می‌کند. البته باید توجه داشت که ما بیشتر در حوزه دانش‌بنیان عمل می‌کنیم و اجرای این طرح‌ها به تصمیم کارفرماها، مثل پالایشگاه‌ها و پتروشیمی‌ها بستگی دارد. در حال حاضر یکی از پروژه‌های مطالعاتی کلیدی ما، تصفیه گازهای خروجی از دودکش‌های کوره‌های پالایشگاهی است. در این حوزه، ما یک سامانه طراحی کرده‌ایم که در پژوهشگاه صنعت نفت نیز ثبت شده است و حتی در همین راستا، توافق‌نامه‌ای با یکی از پالایشگاه‌ها منعقد کرده‌ایم و بخشی از کوره‌ها برای اجرای پایلوت این طرح در اختیار ما قرار گرفته است تا گوگرد استخراج شود؛ اگرچه هنوز پروژه به مرحله اجرایی نرسیده، اما امیدواریم پس از تکمیل پایلوت، این فناوری به‌طور گسترده در پالایشگاه‌های کشور استفاده شود و امیدوارم این توافق‌نامه موفق باشد تا سایر پالایشگاه‌های دیگر نیز از این پروژه استقبال کنند.

شرکت ODCC چه تمایزی با سایر شرکت‌های مشابه دارد؟ چه چیزی باعث می‌شود که کارفرماها به شما اعتماد بیشتری داشته باشند؟
وجه تمایز ODCC در چند بخش است. اولاً، سهام اصلی این شرکت دولتی است، زیرا سهام آن عمدتاً در اختیار صندوق بازنشستگی نفت و شرکت پخش و پالایش است و این ساختار این تفکر را تزریق می‌کند که به پروژه‌ها با دید ملی نگاه کنیم و نه صرفاً تجاری. در این شرکت اولویت مشتری‌مداری است. حتی اگر در برخی پروژه‌ها با چالش‌های مالی مواجه شویم، پروژه را تا پایان پیش می‌بریم و تحت تأثیر این مشکلات قرار نمی‌دهیم. این رویکرد باعث می‌شود که نگاه کارفرماها به ما با اعتماد بیشتری همراه باشد.
نکته دیگر، توان بالای مهندسی شرکت است. ما بین ۳۵۰ تا ۴۰۰ نفر نیروی مهندسی مجرب در شرکت داریم و برخلاف برخی شرکت‌ها که خدمات خود را برون‌سپاری می‌کنند، ما تمام مراحل مهندسی را داخلی انجام می‌دهیم. این موضوع، در شرایط تحریمی که دسترسی به شرکت‌های خارجی محدود است، اهمیت بیشتری پیدا کرده است، همچنین داشتن تیم مهندسی در داخل سازمان به عنوان یک ابزار توانمندساز و مزیت رقابتی کاملاً یک هدف استراتژیک بوده و دنبال می‌گردد.

به شرایط تحریم اشاره کردید. اگر روزی تحریم‌ها رفع شود، فکر می‌کنید ODCC همچنان جایگاه خود را حفظ خواهد کرد؟
به نظر من، برداشته‌شدن تحریم‌ها نه‌تنها تهدیدی برای ما نیست، بلکه فرصت‌های بیشتری فراهم می‌کند. رفع تحریم‌ها، بازار کار وسیع‌تری را پیش روی ما قرار می‌دهد. ما می‌توانیم وارد بازارهایی مثل عراق، حوزه خلیج فارس، ترکیه، عمان، و کشورهای شمالی ایران شویم. حتی قبل از تحریم‌ها، ما در بازار کشورهایی مثل ترکمنستان، آذربایجان و تاجیکستان فعالیت داشتیم اما تحریم‌ها مانع از ادامه این حضور شد. با رفع محدودیت‌ها، می‌توانیم به این بازارها بازگردیم. از آنجا که توانایی فنی و مهندسی ما بسیار بالاست، ODCC در شرایط رقابتی نیز توان پیشرفت خواهد داشت و ما دانش کافی را داریم به‌گونه‌ای که ما در پالایشگاه اصفهان پروژه RFCC را با دانش روز کار می‌کنیم و این در حالی است که آخرین RFCC در ایران برای ۱۵ سال قبل در اراک توسط چینی‌ها انجام شد.

یکی از دلایل موفقیت ما در پروژه‌هایی مثل پالایشگاه اصفهان، نگاه تخصصی و ملی به پروژه‌ها بوده است. در گذشته، برخی پروژه‌های بزرگ کشور توسط شرکت‌های خارجی انجام می‌شد، اما امروز ما با تکیه بر نیروی انسانی متخصص و دانش داخلی، توانسته‌ایم جایگزین آن‌ها شویم. امیدوارم این روند ادامه یابد و بتوانیم سهم بیشتری در توسعه صنعت نفت کشور ایفا کنیم.

جناب مهندس، شما اشاره کردید که در برخی پروژه‌های پیشین، طراحی و مهندسی توسط خارجی‌ها انجام می‌شد. اما امروز ظاهراً شرایط تغییر کرده است. در این زمینه توضیح می‌دهید؟
بله، درست است. در پروژه‌های گذشته، بخشی از طراحی‌ها توسط شرکت‌های خارجی انجام می‌شد اما امروز، با توجه به شرایط تحریمی و تکیه بر توان داخلی، تمامی طراحی‌ها توسط تیم مهندسی خودمان انجام می‌شود.
این تغییر، نقطه قوت بزرگی برای ما محسوب می‌شود، چرا که مهندسان ما به‌طور کامل دانش طراحی را دارند. این توانمندی به ما کمک کرده است که پروژه‌ها را با کیفیت بهتری اجرا کنیم و وابستگی به شرکت‌های خارجی را کاهش دهیم. البته باید توجه داشته باشیم که در حوزه ساخت تجهیزات خاص، هنوز نیاز به ارتباط با سازندگان معتبر بین‌المللی وجود دارد.

آیا شرکت برنامه‌ای برای استفاده از فناوری‌های نوین، مانند هوش مصنوعی، در پروژه‌های خود دارد؟
هوش مصنوعی یکی از حوزه‌های نوینی است که در دنیا به‌سرعت در حال گسترش است. متأسفانه، تا این لحظه ورود جدی به این حوزه نداشته‌ایم. البته اخیراً جلساتی با تیم فناوری اطلاعات شرکت برگزار کرده‌ایم تا مطالعه‌ای جدی روی این موضوع انجام شود. هوش مصنوعی می‌تواند در بهینه‌سازی فرآیندها، مدیریت داده‌های کلان و حتی طراحی پروژه‌ها به ما کمک کند. امیدواریم در سال‌های آینده این فناوری را به‌طور گسترده وارد سیستم‌های مدیریتی و اجرایی شرکت کنیم و از آن برای ارتقای کیفیت و سرعت پروژه‌ها استفاده کنیم.

با توجه به شرایط تحریمی، آیا برنامه‌ای برای توسعه فعالیت‌های بین‌المللی شرکت در سال آینده دارید؟
بله، ما برای توسعه فعالیت‌های بین‌المللی اهداف مشخصی داریم. دو بازار هدف اصلی ما، آسیای میانه و آفریقا هستند. به‌طور مشخص، کشورهایی مثل هند، عمان و عراق نیز در برنامه ما قرار دارند.
متأسفانه تحریم‌ها و محدودیت‌های سیاسی، چالش‌های جدی برای ما ایجاد کرده است. با این حال، در حال رایزنی هستیم و امیدواریم بتوانیم در سال آینده گام‌های اجرایی بیشتری برداریم. به‌ویژه در کشورهای عمان و عراق، تلاش کرده‌ایم قراردادهایی منعقد کنیم، اما هنوز به نتیجه نهایی نرسیده‌ایم و رایزنی ها به مرحله عقد قرارداد نرسیده است.

آیا شرکت شما در سال جدید برنامه‌ای برای ورود به حوزه‌های جدید، از جمله گاز یا صنایع دیگر دارد؟
مهندس قلی‌زاده: ما برای سال ۱۴۰۴ دو بخش مهم را برنامه‌ریزی کرده‌ایم. نخست، اتمام پروژه‌هایی است که در حال حاضر در دست داریم. پروژه‌هایی مثل پالایشگاه تبریز سروستان، شیراز و آزادگان که امیدواریم در سال آینده به اختتام برسند. این اقدام به کاهش هزینه‌ها کمک شایانی می‌کند. دومین بخش، اخذ پروژه‌های جدید است که عمدتاً در حوزه پتروپالایش و صنایع پتروشیمی و فولاد برنامه‌ریزی شده است.

اخذ این پروژه‌های جدید در چه مرحله‌ای قرار دارد؟
در حال حاضر، برای دو پروژه بسیار مهم در حال رایزنی هستیم. یکی طرح ملی پایش لحظه‌ای فراوده‌های نفتی در پالایشگاه‌ها و مراکز توزیع تا ابتدای مصرف در کشور است که هدف اصلی آن جلوگیری از قاچاق سوخت و نظارت دقیق بر این پروژه اهمیت استراتژیک در سطح ملی دارد چرا که در سطح ریاست جمهوری این پروژه را فعال کرداه اند تا از قاچاق سوخت جلوگیری شود و دیگری، پروژه‌ای مرتبط با فایر واتر (خطوط آتش‌نشانی) است که در منطقه اصفهان و شرکت پخش و پالایش تعریف شده است.

پروژه میترینگ چگونه کار می‌کند و چه اهمیتی دارد؟
 در این پروژه، دستگاه‌های اندازه‌گیری در خروجی پالایشگاه‌ها و ورودی مراکز توزیع و مصرف کنندگان عمده نصب می‌شوند. اطلاعات این دستگاه‌ها در چند مرکز پایش لحظه ای در تهران متمرکز شده و به طور دقیق مشخص می‌شود که چه مقدار محصول از پالایشگاه خارج و به کدام مقصد تحویل داده شده است. این امر کمک شایانی به کاهش قاچاق سوخت و مدیریت بهتر منابع انرژی می‌کند. اگر این سیستم به درستی پیاده‌سازی شود و نهادهای نظارتی همکاری کنند، تأثیر به‌سزایی در بهبود مدیریت انرژی و کاهش تخلفات خواهد داشت. البته ما مجری هستیم و پروژه را در اختیار شرکت ملی پالایش و پخش قرار می‌دهیم و پایش و کنترل در مراکز تعریف‌شده انجام می‌گردد و آن‌ها موضوع را به نهادهای نظارتی گزارش می‌دهند و این اقدام به شدت در کاهش قاچاق تاثیر دارد.

پروژه فایرواتر چه ویژگی‌هایی دارد و چرا شرکت شما در این حوزه ورود کرده است؟
این پروژه بیشتر جنبه اضطراری دارد و به دلیل اهمیت ایمنی و ضرورت اجرایی سریع تعریف شده است. خطوط آتش‌نشانی و تجهیزات مربوطه در منطقه اصفهان به ما واگذار شده است چراکه این مرکز در پالایشگاه وجود ندارد و مزیت شرکت ما در این پروژه‌ها این است که برخلاف شرکت‌های خصوصی، نگاه مالی صرف نداریم و هدف اصلی ما ارائه خدمات سریع و باکیفیت است.

آیا برنامه‌ای برای ورود به حوزه‌های جدید مانند پتروشیمی و فولاد دارید؟
 بله، یکی از برنامه‌های اصلی ما در سال آینده ورود به صنایع پتروشیمی و فولاد است. در حوزه پتروشیمی، پروژه‌هایی مرتبط با زنجیره ارزش را در نظر داریم. همچنین در حوزه فولاد، مذاکراتی با مجتمع فولاد مبارکه انجام داده‌ایم و امیدواریم بتوانیم در این بخش نیز ورود کنیم.

چرا تاکنون به حوزه فولاد ورود نکرده‌اید و چه برنامه‌ای برای آن دارید؟
شاید در گذشته به دلیل محدودیت‌ها یا تمرکز روی پروژه‌های نفت و گاز، این ورود انجام نشده باشد. اما در حال حاضر با توجه به نیاز بازار و شرایط اقتصادی کشور، این حوزه را نیز در دستور کار خود قرار داده‌ایم و حتی جلسه‌ای با مدیران فولاد مبارکه داشتیم و قرار شد در این حوزه وارد شویم و هدف ما توسعه فعالیت‌ها و ایجاد ارزش افزوده برای شرکت است، حتی اگر پروژه‌ای خارج از حوزه نفت و گاز باشد.

به نظر شما، ورود به حوزه‌هایی مثل فولاد یا صنایع جدید چه تأثیری بر عملکرد شرکت خواهد داشت؟
این اقدام می‌تواند تأثیر بسیار مثبتی داشته باشد. اولاً، بازار فعالیت‌های ما را متنوع‌تر می‌کند. ثانیاً، درآمدزایی و اشتغال‌زایی بیشتری به همراه خواهد داشت. اقتصاد این صنعت قابل اتکا است و باعث می‌شود شرکت بتواند از فرصت‌های جدید بهره‌برداری کند.

شرکت شما در سال ۱۴۰۳ چه دستاوردها و چالش‌هایی را تجربه کرده است؟
مهم‌ترین دستاورد ما در سال ۱۴۰۳ مربوط به دو پروژه بزرگ پالایشگاه آبادان و اصفهان است. این پروژه‌ها از خاص‌ترین و بزرگ‌ترین پروژه‌های وزارت نفت هستند و با تکنولوژی‌های پیشرفته و طراحی کاملاً به‌روز در حال اجرا هستند. پروژه آبادان به‌طور خاص برای ما یک تجربه برجسته بود و ما خودمان با سیاست ها و دانش وارد شدیم زیرا پیش از این، شرکت چینی که همکار ما بود به دلیل تحریم‌ها از پروژه خارج شد و تیم مدیریتی و مهندسی داخلی توانست به‌تنهایی طراحی و اجرای پروژه را ادامه دهد. این یک نقطه قوت و دستاورد بزرگ برای ما بود و عملا پروژه آبادان حاصل تلاش مهندسان ایرانی و پروژه RFCC را هم مهندسان ایرانی در دست طراحی و اجرا دارند.
در اصفهان نیز پروژه‌ای با استانداردهای زیست‌محیطی بسیار بالا در حال اجرا داریم که مزیت آن با پروژه‌های مشابه قبلی، در استفاده از تکنولوژی‌های نوین و کاهش آلاینده‌هاست. به‌طور مثال، استانداردهای زیست‌محیطی در پروژه اصفهان از ۲۵۰ ppmبه ۱۰ppm کاهش پیدا کرده است. اما از چالش‌های اصلی سال گذشته می‌توان به نوسانات نرخ ارز اشاره کرد که هزینه‌ها را افزایش داد و باعث ایجاد مشکلاتی در تعامل با تأمین‌کنندگان شد.

در سال آینده برای ورود به حوزه پتروشیمی چه برنامه‌ای دارید؟
با توجه به برنامه‌ریزی‌های صورت‌گرفته در سال ۱۴۰۴، یکی از اهداف اصلی ما ورود به حوزه پتروشیمی است. در این راستا چندین جلسه با مدیران پتروشیمی‌های مختلف، از جمله پتروشیمی تبریز و پتروشیمی جم، برگزار کرده‌ایم و در حال رایزنی برای دیدار با مدیران هلدینگ‌های بزرگ صنایع پتروشیمی از جمله خلیج فارس و نفت و گاز پارسیان هستم.

در بحث مشارکت‌های مالی و فاینانس چه اقداماتی انجام داده‌اید؟
یکی از موضوعات مهم برای موفقیت در پروژه‌های بزرگ، تأمین مالی و مشارکت با فاینانسورها است. کارفرماها امروز به پیمانکارانی علاقه‌مند هستند که بتوانند بخشی از منابع مالی پروژه را نیز تأمین کنند. ما در این زمینه نیز فعالیت‌هایی انجام داده‌ایم و در حال مذاکره با سه شرکت بزرگ برای همکاری و تامین مالی در پروژه‌های آتی هستیم و هدف ما این است که با ایجاد یک ترکیب مناسب از مهندسی، اجرا و تأمین مالی، پروژه‌ها را به بهترین شکل ممکن به نتیجه برسانیم. در این راستا چند جلسه مهم در سطح معاون وزیر و... داشتیم و به نتایج خوبی هم رسیده ایم و امید است در سال ۱۴۰۴ اولین قرارداد را منعقد کنیم.

به عنوان مدیر امور پروژه ها، چه آرزویی برای شرکت و همکارانتان در سال جدید دارید؟
آرزوی اولم موفقیت و آرامش خانوادگی برای کلیه همکارانم است. امیدوارم همکارانم در کنار خانواده‌هایشان بدون دغدغه‌های کاری و مالی زندگی کنند و در مسیر پیشرفت قرار بگیرند.
برای مردم کشورمان نیز آرزو می‌کنم که این تحریم‌های طاقت‌فرسا که بر همه بخش‌های اقتصادی و اجتماعی تأثیر گذاشته است، در سال آینده رفع شود تا بتوانیم در یک جامعه آرام و بدون استرس در کنار یکدیگر کار کنیم.

صحبت پایانی؟
حرف خاصی ندارم جز این‌که همیشه آرزو کرده‌ام همه کنار هم خوشحال و آرام باشیم. اگر ما خوشحال باشیم و همکار یا همسایه‌مان خوشحال نباشد، این خوشحالی کامل نیست. امیدوارم بتوانیم در کنار هم، یکدیگر را درک کنیم و شادی را به زندگی خود و دیگران بیاوریم و از واحد محترم روابط عمومی هم بابت این فرصت و گفت‌وگو سپاسگزارم.

گفت‌وگو از مژگان انصاری