حفظ سهم بازار و توسعه هوشمندانه؛ راهبرد بلندمدت ODCC
خبرها

حفظ سهم بازار و توسعه هوشمندانه؛ راهبرد بلندمدت ODCC

زمان مطالعه ۶ دقیقه / ۰۲ مهر ۱۴۰۴ / پویان جعفری

این روزها که نیمه نخست سال 1404 رو به پایان است و رفته رفته شش ماهه دوم شروع می‌شود، واحد توسعه کسب‌و‌کار و امور بین‌الملل ODCC روزهای شلوغی را پشت سر می‌گذارد تا بتواند همسو با روندهای بازار، تنوع بیشتری در حوزه فعالیت شرکت طراحی و ساختمان نفت ایجاد کند که از آن جمله می‌توان به تلاش برای ورود به بالادست صنعت نفت، گاز و پتروشیمی، انرژی‌های تجدیدپذیر و همچنین ایجاد زیرساخت‌های مناسب برای سرمایه‌گذاری و ایجاد درآمدهای پایدار اشاره کرد.

ساختمان صدر؛ جایی که شرکت طراحی و ساختمان نفت،‌ پاییز سی‌وچهار سال پیش داستان خود را از آنجا آغاز کرد، امروز به مرکزی مهم برای توسعه بازار و تجاری‌سازی ایده‌های این شرکت تبدیل شده است. ساختمان صدر که نام خود را از کوچه‌ای به همین نام در تقاطع خیابان ولیعصر (عج) و فاطمی، وام گرفته، آپارتمانی چهار طبقه با نمای آجر سه سانتی است که در حال حاضر میزبان چندین بخش از شرکت ODCC، از جمله واحد توسعه کسب‌و‌کار و امور بین‌الملل است. 
این روزها که نیمه نخست سال 1404 رو به پایان است و رفته رفته شش ماهه دوم شروع می‌شود، واحد توسعه کسب‌و‌کار و امور بین‌الملل ODCC روزهای شلوغی را پشت سر می‌گذارد تا بتواند همسو با روندهای بازار، تنوع بیشتری در حوزه فعالیت شرکت طراحی و ساختمان نفت ایجاد کند که از آن جمله می‌توان به تلاش برای ورود به بالادست صنعت نفت، گاز و پتروشیمی، انرژی‌های تجدیدپذیر و همچنین ایجاد زیرساخت‌های مناسب برای سرمایه‌گذاری و ایجاد درآمدهای پایدار اشاره کرد.
یوسف تمثیلیان، معاون توسعه کسب‌و‌کار که 10 سالی از همکاری او با ODCC می‌گذرد، "حفظ و ارتقای سهم بازار در حوزه پالایشگاه‌ها" را استراتژی اصلی شرکت می‌داند و می‌گوید: «جایگاه شرکت در این حوزه مستحکم بوده و نام شرکت طراحی و ساختمان نفت همواره در مذاکرات کارفرمایان مطرح است.»
او معتقد است در برخی بازارها داشتن سهم کوچک برای حفظ حضور کافی است اما در برخی دیگر هدف اصلی نفوذ و گسترش جایگاه است؛ ضمن اینکه بازارهای بین‌المللی با توجه به تجربه‌های متنوع شرکت در موفقیت‌ها، شکست‌ها و همکاری با شرکای تجاری، بستری برای حضور پایدار و توسعه فعالیت‌ها به شمار می‌آیند.
از هسته‌های اصلی واحد توسعه کسب‌و‌کار، بخش مناقصات و پیشنهادهاست که فعالیت اصلی‌اش شناسایی فرصت‌ها، تهیه مدارک و اسناد مورد نیاز کارفرما و اقدام برای شرکت در مناقصات است. علی‌احمدی که او نیز افزون بر 10 سال است در شرکت طراحی و ساختمان نفت فعالیت دارد، درباره فرایند مناقصات می‌گوید: ابتدا کارفرما معیارهای ارزیابی از جمله ماشین‌آلات، گواهینامه‌ها و روش‌های اجرایی مورد نیاز را مشخص می‌کند. واحد توسعه کسب‌وکار اطلاعات لازم را از بخش‌های مختلف جمع‌آوری کرده و برآورد قیمت را انجام می‌دهد. پس از هماهنگی‌ها و اعمال ضرایبی مانند سود سازمان، بیمه و ریسک‌ها، قیمت نهایی مشخص و به کارفرما ارائه می‌شود. در اصل این همان پاکت پیشنهادی مالی است که در صورت موفقیت، اسناد پروژه و قرارداد به مدیر پروژه تحویل داده شده و اجرای پروژه آغاز می‌شود. در صورت برنده نشدن در مناقصه هم جلسه‌ای برای بررسی دلایل برگزار می‌شود؛ معمولاً مشکل اصلی مربوط به پیشنهاد مالی است زیرا شرکت در بخش فنی معمولاً امتیاز مناسبی کسب می‌کند.
از جمله بخش‌های پرکار و شلوغ این روزها در واحد توسعه کسب و کار، «تحقیق و توسعه» است که پروژه‌های متعددی را در دست بررسی و اجرا دارد. اقدامات این بخش به دو دسته تقسیم می‌شود؛ نخست، پروژه‌هایی که مطابق ترند بازار و با ایده‌های نو وارد شده‌اند، مشتریان خاص دارند و هدف، دستیابی به تجاری‌سازی آن‌هاست. دوم، فاز مطالعات امکان‌سنجی پروژه‌های پالایشگاهی شامل بررسی فنی و اقتصادی طرح‌ها برای سنجش توجیه‌پذیری آن‌هاست.
به گفته‌ی فاطمه اعلم‌الهدی رئیس بخش تحقیق و توسعه، در حال حاضر تقریباً نیمی از پروژه‌های این بخش به مرحله اجرا می‌رسند؛ این واقعیت اهمیت دقیق‌تر شدن فرایندهای امکان‌سنجی و هماهنگی میان واحدها را نشان می‌دهد تا نسبت تبدیل ایده‌ها به پروژه‌های عملی افزایش یابد. 
علی پالیزدار کارشناس ارشد تحقیق و توسعه، معیار اصلی در انتخاب موضوعات تحقیقاتی در این بخش را بر خلاف دانشگاه که عمدتاً به ترندها می‌پردازد، «بازار» می‌داند و می‌گوید: هدف شرکت تبدیل فناوری به ارزش اقتصادی است. بسیاری پروژه‌ها به‌خاطر امکان‌سنجی ضعیف یا نادیده‌گرفتن زنجیره ارزش متوقف می‌شوند؛ بنابراین ابتدا باید نیاز بازار و سپس تطابق موضوع با توانمندی‌های شرکت بررسی شود. در واقع تحقیق و توسعه آغازکننده مسیر است و تجاری‌سازی بر عهده واحدهای دیگر.
بر اساس این گزارش، به عقیده تیم توسعه کسب‌و‌کار، آنچه این واحد را متمایز می‌سازد، تلفیق خلاقیت ایده‌پردازی با نظم اجرایی و توانمندی در تبدیل ایده‌ها به طرح کسب‌و‌کار کاربردی است؛ از یک سو این واحد با دقت در پیگیری و شناخت دقیق نیاز کارفرماها زنجیره ارزش را می‌سازد و از سوی دیگر با معرفی هوشمندانه شرکت در سطوح مختلف، مسیر عملیاتی شدن پروژه‌ها را هموار می‌کند. 
تیم توسعه کسب و کار به‌طور پیوسته همزمان چند پروژه متنوع را دنبال می‌کند که هر کدام فرصتی برای یادگیری و آزمون راهکارهای نو است، اما آنچه در این واحد بیش از هر چیز دیگری منبع اصلی حرکت رو به جلو در جهت تحقق اهداف ODCC به شمار می‌رود، نیروی انسانی جوان، نخبه و کنجکاو است که با اشتیاق به یادگیری و گرایش به نوآوری در کنار پشتوانه سازمانی، ظرفیتی قوی برای خلق ارزش اقتصادی و پیشبرد استراتژی‌های رشد شرکت فراهم می‌کند.
در گذشته اگر تنها پروژه‌های دارای توجیه اقتصادی انتخاب می‌شدند، اما امروز با توجه به تغییر بازار و ترندهای جهانی، چارچوب‌های جدیدی برای انتخاب و طراحی کسب‌و‌کارها در شرکت طراحی و ساختمان نفت در نظر گرفته شده است. به طور قطع این رویکرد علاوه بر حفظ سهم بازار فعلی، زمینه‌ساز تثبیت جایگاه شرکت در سال‌های آینده و ورود به حوزه‌هایی مانند هوشمند‌سازی، هوش مصنوعی، تولید مواد شیمیایی و محیط‌زیست است که جدیدترین آن پروژه «کاهش سولفور نفت کوره» با همکاری شرکت ملی پالایش و پخش است.
البته در کنار این نگاه نوآورانه، شناخت رقبا نیز جایگاه ویژه‌ای در واحد توسعه کسب‌و‌کار دارد و تجربه بالای تیم ODCC باعث شده رقبا و روش‌های قیمت‌گذاری آن‌ها به‌خوبی شناسایی شوند. 
یکی از موضوعاتی که به ویژه در سال‌های اخیر مانعی بزرگ برای شرکت‌های ایرانی برای حضور در بازارهای بین‌المللی است، تحریم‌های ظالمانه علیه کشورمان است که تقریباً همه بخش‌های فعالیت شرکت‌ها را تحت‌تأثیر قرار داده‌اند؛ از کاهش سرمایه‌گذاری خارجی و محدودیت در مناقصات گرفته تا دشواری دسترسی به فناوری‌های روز و همکاری با شرکای بین‌المللی. با این حال، تجربه ODCC نشان می‌دهد که حتی در چنین شرایطی نیز می‌توان با خلاقیت و پشتکار مسیر فعالیت‌ها را ادامه داد.
فاطمه اعلم‌الهدی بزرگ‌ترین چالش این واحد را یافتن لایسنسور می‌داند. به گفته او، گزینه‌های آمریکایی و اروپایی عملاً حذف می‌شوند و لیست محدودی از کشورهایی که امکان همکاری با آنها وجود دارد باقی می‌ماند. محمدرضا عزمی، کارشناس ارشد مناقصات، نیز از کاهش پروژه‌ها و محدودیت دسترسی به تکنولوژی‌های روز سخن می‌گوید و معتقد است با وجود ظرفیت بالای ODCC، حضور در پروژه‌های خارجی به‌ویژه در کشورهای همسایه با موانع جدی روبه‌رو شده است.
یکی از بخش‌های جدید که به درستی در واحد توسعه کسب‌و‌کار شکل گرفته، واحد تأمین منابع مالی است که در پروژه‌های پیچیده‌تر و با عدم قطعیت بالا، علاوه بر تأمین مالی، به کارفرما مشاوره می‌دهد تا بهترین راهکارهای مالی را اجرا کند. 
برنامه‌ریزی استراتژیک هم که پیش‌تر در واحد دیگری بود، اکنون به این واحد منتقل شده تا پروژه‌ها براساس استراتژی کسب‌وکار تعریف و مدیریت شوند و ضمن حفظ سهم بازار، رشد مورد انتظار تحقق یابد. 
به طور کلی آنچه این روزها در واحد توسعه کسب‌و‌کار به وضوح خودنمایی می‌کند، نقش محوری این واحد در فعالیت‌های حال و آینده شرکت طراحی و ساختمان نفت است، چراکه تصمیم‌های استراتژیک برای آینده کسب‌وکار و توسعه فعالیت‌های بین‌المللی ODCC اینجا شکل می‌گیرد. در دل همین چهار طبقه، تیم‌ها با همکاری نزدیک و تبادل مستمر، اطلاعات فرصت‌های بازار را بررسی، ریسک‌ها را تحلیل و راهکارهای ورود به پروژه‌ها و مناقصات داخلی و خارجی را طراحی می‌کنند. 
قوت اصلی شرکت در همین هم‌نشینی تخصص‌ها نهفته است؛ جایی که ترکیب دانش فنی با تحلیل بازار و بهره‌گیری از تجربه جمعی، تصمیم‌گیری‌های سریع‌تر و دقیق‌تر را ممکن می‌سازد.