سعید را به‌خاطر مهارتش، به پروژه‌های بین‌المللی بسیاری برده‌اند، به کشورهای مختلف. با هر دو دست جوش می‌دهد و جوش‌هایش هیچ وقت اصلاح نمی‌خورد. هشت ساعت تمام زل می‌زند به یک نور خیره‌کننده سفید و دودی که هر چقدر هم ماسک بزند خودش را به ریه‌اش می‌رساند. می‌گوید: «جوشکاری حساس‌ترین کار پالایشگاهی‌ست؛ اگر کوچکترین ایرادی داشته باشد به راحتی می‌تواند باعث انفجار شود.»
سعید به زودی وارد 40 سالگی می‌شود و 20 سالی هست که به‌صورت حرفه‌ای جوشکاری می‌کند.

• چه شد که سمت جوشکاری رفتی و این حرفه را که خودت معتقدی سخت‌ترین و حساس‌ترین کار پالایشگاهی‌ست انتخاب کردی؟
من از سال 83 دم دست پدرم که از جوشکارهای قدیمی است کار جوش را یاد گرفتم. قبل از آن‌هم که کوچکتر بودم معمولاً برخی قطعات را به‌هم جوش می‌دادم و از تماشای آن نور خیره‌کننده به وجد می‌آمدم؛ و همین شد که علاقه‌مند به جوشکاری شدم و حالا از این راه نان در می‌آورم.

• همان نور خیره‌کننده‌ای که دمار از چشم در می‌آورد؟
دقیقاً. به ما جوشکارها که نگاه کنی می‌بینی که همگی چربی دور چشممان آب شده است. اولین و بیشترین تاثیر جوش روی چشم است. اگر از ابزار حرفه‌ای و استاندارد استفاده نشود، اشعه ماورا بنفش(UV) آسیب جدی به سلول‌های قرنیه می‌زند و باعث ایجاد التهاب و قرمزی در چشم می‌شود. یا سنگ فرز 250 دور در ثانیه می‌چرخد و کوچکترین سهل‌انگاری کار دستمان می‌دهد. رعایت نکردن نکات ایمنی یا بی‌کیفیت بودن سنگ می‌تواند باعث شکستن آن، اصابت به چشم و کوری شود. جوشکاری با آرگون هم مشکلات مزمن تنفسی و کاهش حجم ریه را با خودش همراه دارد و روی بینایی و شنوایی اثرات بسیاری می‌گذارد.

• روزی چند ساعت جوشکاری می‌کنی؟
هر روز از 7 و نیم صبح استارت می‌زنیم تا چهار بعدازظهر و تنها استراحت ما نهار است و گاهی جابه‌جایی‌ها. همه جوشکارها آرتروز گردن دارند و معمولا دیسک‌هایشان آسیب دیده است. ما به‌دلیل ساییدگی مفصل قرص امگا 3 زیاد می‌خوریم. دوستانی داشتم که به‌خاطر پوزیشن‌های نامناسب، حتی ستون فقراتشان تغییر شکل داده است.

• سخت‌ترین جایی که می‌شود جوشکاری کرد، کجاست؟
سخت‌ترین جایی‌که می‌شود جوشکاری کرد در ارتفاع است که جا برای تکان خوردن نداری یا برخی اتصال‌ها که دسترسی‌شان کم است، به‌طوری که برای برخی لوله‌ها به‌خاطر وضعیت بد استقرارشان، باید ساعت‌ها در یک پوزیشن نامعمول بمانی و با آینه جوش بزنی، چون دید نداری. جوشکار باید هم‌زمان بتواند با دست چپ و راست جوش بزند و خود من، این چپ و راست را می‌زنم.

• سخت‌ترین جایی که خودت جوشکاری کردی، کجا بود؟
من روی سکوهای نفتی و در کشورهای مختلف جوشکاری کردم اما سخت‌ترین جایی که توی ذهنم مانده، عسلویه است؛ هم فشار کاری بسیار بالا بود و هم گرما و رطوبت. هوا به حدی گرم می‌شد که نمی‌توانستیم با دستکش‌های مخصوص لوله را بگیریم. آتش می‌شد. توی آن هوا که در حالت عادی امکان نفس کشیدن نبود، ما ماسک هم می‌زدیم تا دود آرگون آسیبی به ریه‌هامان نزند. همان‌طور که گفتم، کار کردن در ارتفاع هم داستان‌های خودش را دارد. من ترس از ارتفاع ندارم اما به هر حال موضوعات و چالش‌های خودش را دارد.

• مهم‌ترین و دشوارترین چالش‌های ارتفاع چیست که یک جوشکار روی زمین با آن‌ها سر وکار ندارد؟
مسلماً خطرات در ارتفاع بیشتر است و راندمان کار بسیار پایین می‌آید. باید آن بالا با خودمان ابزار بکشیم و در معرض مستقیم باد هم هستیم که کیفیت کار ما را خراب می‌کند. جدا از همه این‌ها باید کمربند هم ببندیم که دست و پا گیر است و اگر باد هم باشد که عمدتاً روی آن ارتفاع همیشه هست، حمل و جابه‌جایی چادر را هم داریم که باید دور تا دور ما و محل جوش قرار بگیرد. من فلر فاز 19 را جوشکاری کردم که نزدیک به 200 متر ارتفاع داشت. آن بالا وقتی روی تخته‌ها پامان را جابه‌جا می‌کنیم باید بدانیم پاها را کجا می‌گذاریم و زیر پایمان چه خبر است. حتی باید حواسمان باشد که ته فیلتر را زمین نیندازیم که ممکن است روی کسی بیفتد، نباید از جبهه استقرارت خارج شوی، نباید روی داربستی که تایید نشده و استاندارد نیست پا بگذاری و کلی باید و نبایدهای دیگر. در مجموع ارتفاع امنیت بسیار کمتری نسبت به زمین دارد و حتی اگر سر سوزن ترس از ارتفاع نداشته باشی، باد آزارت می‌دهد. بیشترین اصلاح و برگشت جوش را باد ایجاد می‌کند، مخصوصاً در پاییز و زمستان. باید چادر را کیپ ببندی و روی تخته هم پتوی نسوز بیندازی و کار را در یک وضعیت ناپایدار شروع کنی.

• به‌طور متوسط چند جوشکار در پروژه اصفهان کار می‌کنند؟
به‌طور متوسط روزانه 50 جوشکار فعال در این سایت حضور دارند و 8 ساعت کار مفید می‌کنند. یعنی هشت ساعت چشمشان زوم می‌شود روی یک نقطه مذاب. همان‌طور هم که گفتم سخت‌ترین کار پالایشگاه به نظرم جوشکاری است. شغل ما مثل جراحی می‌ماند. جوش خوب نباشد می‌تواند باعث انفجار در پالایشگاه شود. با این حال متاسفانه زیاد به صنعت بها نمی‌دهند. الان جوشکاری لوله جزو ده شغل پر درآمد جهان است و کشورهای دیگر به‌راحتی مهاجر می‌گیرند. ما الان جوشکارهایی داریم که لیسانس دارند و در دانشگاه‌های خوب درس خوانده‌اند، اما متاسفانه در ایران زیاد برای کار ما ارزش قائل نمی‌شوند.

• بچه‌های این‌جا می‌گویند آن‌قدر حرفه‌ای هستی که کشورهای مختلف هم کار کرده‌ای. چه فرقی بین کشورهای دیگر با ایران هست؟
من کشورهایی مثل ترکمنستان، عمان، عراق و ترکیه کار کرده‌ام. جالب است این را بگویم که وقتی در عراق با چینی‌ها کار می‌کردیم، وقتی کیفیت کار ما را می‌دیدند مات می‌ماندند و همین‌طور نگاه می‌کردند. روی دستِ جوشکارهای ایرانی نیست، اما آن‌ها برای نیروی انسانی ارزش بسیاری قائلند. یکی از چیزهایی که خیلی جلب توجه می‌کند این است که وقتی با خارجی‌ها کار می‌کنیم ورزش صبحگاهی برای کارگرها اجباری است. باید بدنت آماده باشد تا کمتر دچار مشکلات جسمی و استخوانی شوی. موضوع دوم، میزان دریافتی‌ست. کار ما جوشکاری آلیاژی است که آن را در سراسر جهان به‌عنوان کاری بسیار حساس و پول‌ساز مطرح می‌کنند، چون فلزات این جوش اغلب شرایط ویژه‌ای دارند که نیازمند روش‌های خاص جوشکاری است. بعضی لوله‌ها آلیاژهای حساس‌تری دارند مانند پی نود و الو که پس‌گرم و پیش‌گرم داریم و یک‌سری لوله هم مثل کربن 70 که دو تا گاز در آن استفاده می‌شود. این‌هایی که نام بردم، جدا از سختی کار، آسیب‌های بسیاری برای ما ایجاد می‌کنند. بعضی الکترودها هم جیوه زیاد دارد و باروتشان هم سمی است مثل استنلس و هشتاد-هیجده که مقاوم‌ترین آلیاژ است و در صنایع دریایی و نظامی خیلی استفاده می‌شود. توقع ما این است که چون جوشکاری یک شغل فنی و مهارتی است که به تمرکز، دقت و توانایی‌های خاص نیاز دارد، حقوق و پرستیژ ما هم متناسب با این دشواری‌ها دیده شود.

• حالا حکایت این چادرها که همه جوشکارها توی آن کار می‌کنند چیست؟
ما دو مرحله کار داریم؛ شاپ یا کارگاهی و بعد می‌رویم روی ارتفاع. این‌جا در سایت اصفهان چون فضا باز است و دائم باد می‌آید باید محیط را با پوشش‌هایی مثل چادر ببندیم. وقتی جوش آرگون می‌زنیم چون مذاب است و مثل آبرنگ می‌ماند، اگر در معرض هوا قرار بگیرد مهارت جوشکار هم به‌کار نمی‌آید و باد زیر مواد مذاب می‌رود و حالتی شبیه کرم‌خوردگی ایجاد می‌کند. همین تمام پروسه را خراب می‌کند و لوله برگشت می‌خورد. البته باید تاکید کنم که همین چادرها خودشان یکی از سختی‌های کار ما هستند چون آسیب زیادی برای سلامت ما ایجاد می‌کنند. همان‌طور که می‌بینی فقط سر چادرها باز است تا دود خارج شود و حجم قابل توجهی از دود توی چادرها می‌ماند و به خاطر همین ما از ماسک استفاده می‌کنیم. با این حال دود برخی الکترودها مثل الو استیل خیلی سنگین و سمی است و دیر هم خارج می‌شود. لباس قرمزی هم که می‌پوشیم به دلیل اشعه تنگستن اورانیوم است. تنگستن بالاترین نقطه ذوب را دارد؛ چیزی بیش از 3 هزار درجه که هم باعث آسیب به ریه‌ها می‌شود و هم اثر بسیاری بر روی اسپرم دارد و موجب ناباروری می‌شود.

• با این همه دشواری که جوشکاری در پالایشگاه دارد و آسیب‌های جدی که وارد می‌کند، بهترین خاطره‌ای که از سال‌ها حضور در پروژه داری چیست؟
من دو تا بچه دارم و این‌که با تن سالم برمی‌گردم و نان حلالی که از پروژه می‌برم برای زن و بچه‌هام، بهترین خاطره من و بسیاری از همکارانم است. ما به سختی‌ها عادت کرده‌ایم، به دور بودن از خانواده و ندیدن بچه‌هامان، اما همین نان حلالی که می‌بریم، جای شکر دارد.